Phát Triển Đặc Khu Côn Đảo Sau Sáp Nhập Với TP.HCM

Sau khi sáp nhập TP.HCM với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, Côn Đảo được quy hoạch trở thành đặc khu kinh tế duy nhất của TP.HCM, chuyển từ huyện Côn Đảo (trước đây thuộc Bà Rịa - Vũng Tàu) sang một mô hình quản lý đặc thù. Với diện tích hơn 76 km², dân số 13.112 người (năm 2024) và mật độ dân số bình quân 173 người/km², Côn Đảo đã có những bước phát triển vượt bậc, từ “địa ngục trần gian” thời chiến trở thành “đảo ngọc” với thế mạnh về du lịch và khai thác thủy hải sản. Dưới đây là định hướng phát triển của đặc khu Côn Đảo, dựa trên thông tin mới nhất từ tháng 6/2025:

1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội

Côn Đảo được quy hoạch phát triển theo hướng đặc biệt, bền vững và toàn diện, gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh và giữ vững chủ quyền biển đảo. Trọng tâm là:

Du lịch chất lượng cao: Côn Đảo hướng tới trở thành trung tâm du lịch quốc gia, tập trung vào các loại hình du lịch:
- Du lịch sinh thái biển đảo: Khai thác vẻ đẹp hoang sơ của các bãi biển, hệ sinh thái biển và Vườn Quốc gia Côn Đảo (được UNESCO công nhận là khu Ramsar năm 2014).
- Du lịch lịch sử - văn hóa - tâm linh: Phát huy giá trị di tích lịch sử quốc gia đặc biệt như Nhà tù Côn Đảo, nghĩa trang Hàng Dương, và mộ chị Võ Thị Sáu.
Cơ cấu kinh tế: Du lịch - dịch vụ - thương mại chiếm hơn 92% cơ cấu kinh tế, tiếp theo là công nghiệp và nông - lâm - ngư nghiệp.

2. Quy hoạch không gian du lịch

Côn Đảo sẽ tiếp tục phát triển các phân khu du lịch để tối ưu hóa tiềm năng:

Khu phố cổ kiến trúc Pháp tại trung tâm thị trấn Côn Sơn, bảo tồn di sản kiến trúc.
Khu nghỉ dưỡng cao cấp ven biển, hướng tới thu hút du khách có mức chi tiêu cao.
Khu cảng Bến Đầm, Đầm Trầu, Cỏ Ống và Vườn Quốc gia Côn Đảo, phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, lặn biển ngắm san hô, và trải nghiệm bảo tồn rùa biển.
Quy hoạch đảm bảo không làm biến đổi địa hình, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên và tuân thủ tiêu chí phát triển bền vững.

3. Phát triển hạ tầng và công nghệ

Để hỗ trợ mục tiêu trở thành điểm đến du lịch tầm cỡ quốc tế, Côn Đảo sẽ:

Nâng cấp sân bay Cỏ Ống: Đáp ứng tiêu chuẩn đón các chuyến bay quốc tế.
Phát triển cảng biển: Đủ điều kiện đón tàu quốc tế và xây dựng trung tâm logistics.
Hệ thống cấp điện, nước, xử lý chất thải: Đảm bảo đồng bộ, giảm thiểu tác động môi trường.
Chính quyền điện tử và AI: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý đô thị, du lịch, và an ninh, đồng thời nâng cao chất lượng nhân lực trong y tế, môi trường, và đổi mới sáng tạo.

4. Bảo tồn môi trường và di sản

Côn Đảo đặt trọng tâm vào du lịch bền vững và bảo tồn môi trường:

Bảo vệ hệ sinh thái: Vườn Quốc gia Côn Đảo (gần 6.000 ha rừng và 14.000 ha hợp phần bảo tồn biển) được bảo vệ nghiêm ngặt, hạn chế tác động từ du lịch và xây dựng.
Giảm thiểu rác thải nhựa: Các sáng kiến như tour du lịch không dùng đồ nhựa, cấp chứng nhận cho du khách bảo vệ môi trường, và xử lý rác thải hiệu quả (ví dụ: Vietnam Airlines và UBND Côn Đảo thu gom 380 kg rác thải nhựa tái chế trong tháng 9/2024).
Bảo tồn di sản lịch sử: Tôn tạo các di tích như Nhà tù Côn Đảo, nghĩa trang Hàng Dương, và phát triển các sản phẩm du lịch gắn với giáo dục truyền thống cách mạng.

5. Thu hút đầu tư và phát triển kinh tế

Côn Đảo đang triển khai 30 dự án đầu tư, bao gồm 25 dự án trong nước (1.691 tỷ đồng) và 5 dự án nước ngoài (37 triệu USD). Các chính sách đặc thù sẽ:

Thu hút nhà đầu tư chiến lược để phát triển khu nghỉ dưỡng sinh thái cao cấp và các loại hình du lịch mới như lặn biển, nhảy dù, đua thuyền.
Tạo nguồn thu bền vững, giải quyết việc làm cho hơn 6.000 lao động, và nâng cao đời sống người dân (hiện không còn hộ nghèo, 100% dân được sử dụng nước sạch và tiếp cận y tế, giáo dục).

6. Quốc phòng và an ninh

Côn Đảo giữ vai trò tiền tiêu chiến lược về quốc phòng - an ninh:

Kết hợp phát triển kinh tế với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Đầu tư xây dựng các bến cảng (Hòn Cau, Hòn Bảy Cạnh, Hòn Tre Lớn) để hỗ trợ tuần tra biển và phục vụ du lịch.

7. Cơ chế chính sách đặc thù

Để thực hiện các mục tiêu trên, Côn Đảo đã gửi hồ sơ, tờ trình tới Chính phủ, Bộ Chính trị, và Quốc hội để thông qua cơ chế chính sách đặc thù, bao gồm:

Ư personally thu hút nhà đầu tư: Chính sách ưu đãi tài chính, đất đai, và thuế.
Thu hút nhân lực chất lượng cao: Đặc biệt trong y tế, môi trường, và công nghệ.
Bảo tồn di sản và môi trường: Kết hợp phát triển kinh tế với bảo vệ Vườn Quốc gia và di tích lịch sử.
Mô hình kinh tế tuần hoàn: Ứng dụng các giải pháp xanh, tái tạo tài nguyên, và giảm phát thải (hướng tới “Net Zero”).

8. Tầm nhìn đến năm 2030 và 2045

Đến năm 2030: Côn Đảo phấn đấu đạt 1,7 triệu lượt khách du lịch/năm, hoàn thành chuyển đổi số, xây dựng đô thị thông minh, và đảm bảo hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ.
Đến năm 2045: Trở thành khu du lịch sinh thái biển đảo chất lượng cao, đẳng cấp khu vực và quốc tế, đồng thời là khu bảo tồn di tích lịch sử và hệ sinh thái rừng, biển.

9. Thách thức và giải pháp

Thách thức: Hạn chế về hạ tầng giao thông, điện, nước; áp lực bảo vệ môi trường trước lượng khách du lịch tăng; và cân bằng giữa phát triển kinh tế với quốc phòng - an ninh.
Giải pháp:
- Đẩy mạnh hợp tác công - tư trong đầu tư hạ tầng.
- Tăng cường nhận diện thương hiệu du lịch xanh, khuyến khích du khách tham gia bảo vệ môi trường.
- Phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo như du lịch thiện nguyện, yoga, và thiền để thu hút dòng khách chi tiêu cao.

Kết luận

Đặc khu Côn Đảo sau sáp nhập với TP.HCM được định hướng trở thành trung tâm du lịch quốc gia với trọng tâm là du lịch sinh thái, lịch sử - văn hóa, và tâm linh. Bằng cách khai thác hiệu quả hạ tầng hiện có, áp dụng công nghệ hiện đại, và triển khai các chính sách đặc thù, Côn Đảo không chỉ tạo đột phá về kinh tế mà còn bảo tồn di sản, môi trường, và giữ vững vai trò chiến lược về quốc phòng - an ninh. Với tầm nhìn đến năm 2045, Côn Đảo hứa hẹn trở thành điểm đến sáng, xanh, sạch, đẹp, hiện đại tầm cỡ quốc tế.